Przekształcenie JDG w spółkę kapitałową

Jedną z najprostszych organizacyjnie form prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce jest jednoosobowa działalność gospodarcza. Działalność tego typu stanowi rocznie około 84% wszystkich firm rejestrowanych w Polsce. O popularności prowadzenia tej formy działalności stanowią: prosta procedura rejestracji, przejrzysty system podatkowy i jego względna prostota. Nie ulega zatem wątpliwości, że jest to rozwiązanie optymalne. Rozwój firmy powoduje jednak wzrost ryzyka związanego z jej prowadzeniem w tej formie, zwłaszcza w związku z brakiem ochrony majątku przedsiębiorcy.

Przekształcenie przedsiębiorcy ma trzy formy i są to:

• Wniesienie jednorazowym aportem do nowo utworzonej spółki kapitałowej;
• Stopniowe przejmowanie działalności przez nowo powstałą spółkę kapitałową;
• Przekształcenie przedsiębiorstwa w spółkę kapitałową na podstawie planu przekształcenia.

Przedsiębiorstwo może być w całości wniesione do spółki osobowej lub kapitałowej jako wkład niepieniężny, nazywany aportem. W ramach jednej czynności prawnej całość przedsiębiorstwa przechodzi do nowej spółki kapitałowej, dzięki czemu nie trzeba przenosić osobno poszczególnych składników. Aport musi zostać dokonany w formie pisemnej z notarialnym poświadczeniem podpisów. Jeżeli w majątku przedsiębiorstwa znajdują się nieruchomości, aport jest realizowany w formie aktu notarialnego.

To rozwiązanie jest stosunkowo proste, ale przy tym pracochłonne i czasochłonne. Nowo utworzony podmiot nie przejmie automatycznie praw i obowiązków przedsiębiorcy. Konieczne jest zatem przeanalizowanie umów łączących przedsiębiorcę z kontrahentami, aby dowiedzieć się, czy podpisane umowy zawierają zastrzeżenie co do konieczności uzyskania ich zgody na przeniesienie praw i obowiązków. Podobnie rzecz ma się z ulgami, koncesjami lub zezwoleniami. Przeniesienie ich na nowo zawiązaną spółkę wymaga zgody właściwego organu lub urzędu, który ich udzielił.

Przekształcenie to również nie wymaga zgody pracowników na aport, ale konieczne jest ich poinformowanie o jego planowaniu. W takiej sytuacji pracownik ma prawo rozwiązać stosunek pracy bez zachowania siedmiodniowego okresu wypowiedzenia. Aport do nowej spółki jest jednak korzystny podatkowo, ponieważ wniesienie całości przedsiębiorstwa nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Ponadto spółka osobowa lub kapitałowa nie uzyskuje przychodu podlegającego opodatkowaniu, a osoba wnosząca wkład nie uzyskuje z niej przychodu.

Jest to kolejna możliwa i najdłuższa pod względem czasu trwania forma przekształcenia. Polega ona na powołaniu spółki kapitałowej, która stopniowo przejmuje działalność przedsiębiorcy. Przekształcenie kończy się wraz z przeniesieniem ostatniego składnika majątku do nowej spółki. Nowa spółka będzie sukcesywnie wchodziła we wszystkie stosunki gospodarcze i prawne, w które dotychczas był zaangażowany przedsiębiorca.

Ta forma przekształcenia wymaga wysokich nakładów finansowych. Jest to spowodowane podzieleniem procesu na etapy, a więc przeniesienie poszczególnych składników wymaga odrębnych czynności prawnych. Z poniesieniem kosztów wiąże się również ponowne uzyskanie zezwoleń, koncesji i innych decyzji administracyjnych.

Ponadto przedsiębiorca musi przenieść umowy zawarte z przedsiębiorcami w ramach swojej działalności do nowej spółki lub je rozwiązać, a następnie zawrzeć nowe umowy, których stroną jest nowa spółka. W tym celu konieczne jest uzyskanie zgody od kontrahentów, z którymi zostały zawarte umowy. 

Z pracownikami zatrudnionymi przez przedsiębiorcę będzie konieczne stopniowe zrywanie stosunków pracy przy jednoczesnym zawiązywaniu nowych w ramach utworzonej spółki. W kwestiach podatkowych, przeniesienie każdego składnika majątku przedsiębiorstwa do nowej spółki jest opodatkowane oddzielnie. Ta forma przekształcenia nie wiąże się również z sukcesją podatkową.

Korzystając z tradycyjnej formy przekształcenia, wybór formy prowadzenia działalności jest ograniczony. Przedsiębiorstwo można przekształcić bezpośrednio w spółkę kapitałową. Wciąż jednak istnieje możliwość późniejszego przekształcenia spółki kapitałowej w spółkę osobową. Korzystając z tej formy przekształcenia, spółka kapitałowa będzie posiadać wszystkie prawa i obowiązki jakie miał przedsiębiorca przed przekształceniem.

W wyniku przekształcenia spółka kapitałowa stanie się stroną umów w miejsce przedsiębiorcy, który zawarł te umowy przed przekształceniem. Nie jest w związku z tym konieczne ponowne podpisywanie umów z kontrahentami. Cały majątek przedsiębiorstwa staje się własnością spółki przekształconej. Wszelkie ulgi, koncesje i zezwolenia przedsiębiorcy przechodzą na spółkę. Nie ma zatem konieczności ponownego ubiegania się o ich wydanie w urzędach lub instytucjach.

Nie jest konieczne informowanie pracowników o przekształceniu ani uzyskanie ich zgody. Zgodnie z prawem w momencie przekształcenia stają się pracownikami spółki przekształconej.

Sukcesja podatkowa nie odbywa się w pełnym wymiarze. Jest to przejście praw, a nie obowiązków, więc przedsięb/iorca jako osoba fizyczna musi uregulować wszystkie zobowiązania, zwłaszcza pieniężne. Również ulgi podatkowe, do których przedsiębiorca był uprawniony przed przekształceniem, nie zostają przeniesione na spółkę.

Rozwiązaniem najmniej korzystnym jest wariant, w którym powstaje nowa spółka stopniowo przejmująca działalność gospodarczą. Pomimo nieopłacalności i problemów, jakie nastręcza jest ona najpopularniejszą formą przekształcenia. Znacznie lepszym rozwiązaniem jest tradycyjna forma przekształcenia lub aport przedsiębiorcy do nowej spółki kapitałowej.